Hình minh họa.

Vợ chồng tôi có hai con chung 17 tuổi và 4 tuổi, có tài sản chung là một ngôi nhà và hai mảnh đất. Nay chúng tôi muốn ly hôn nhưng chồng tôi liên tục nói rằng nếu ra tòa thì chi phí xét xử, định giá tài sản rất cao, tài sản của chúng tôi cũng sẽ bị chia nhỏ và trích phần trăm cho tòa án. Vậy xin hỏi việc chia tài sản sẽ thực hiện như thế nào theo pháp luật?

Luật sư Hoàng Việt Hùng - Giám đốc Công ty Uplaw trả lời: Đầu tiên bạn cần nắm được khái niệm tài sản chung của vợ chồng, theo quy định tại Điều 33 – Luật hôn nhân gia đình: “Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân (trừ khi có thỏa thuận khác), tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.”

Khi ly hôn, việc phân chia tài sản chung do các bên thỏa thuận, trong trường hợp không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án sẽ giải quyết theo quy định pháp luật. Trong trường hợp tự thỏa thuận, vợ và chồng có thể tiến hành thỏa thuận phân chia tài sản chung ngay trong thời kỳ hôn nhân (trước khi ly hôn) hoặc khi ly hôn.

Thỏa thuận phân chia tài sản chung vợ chồng bạn có thể tham khảo các nguyên tắc quy định tại Điều 59 – Luật hôn nhân và gia đình như sau: 1. Tài sản chung được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố như hoàn cảnh gia đình mỗi bên, công sức đóng góp của mỗi bên, bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập và tạo điều kiện đảm bảo tốt cho việc nuôi con thành niên.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị. Bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

Như vậy, một bên có thể nhận đất hoặc nhà và thanh toán cho bên kia một khoản tiền căn cứ trên giá trị đất hoặc nhà. Thỏa thuận về việc chia tài sản chung phải lập thành văn bản. Văn bản này được công chứng theo yêu cầu của vợ chồng hoặc theo quy định của pháp luật.Trong trường hợp không thể tự thỏa thuận, mỗi bên có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

Nguyên tắc phân chia tài sản chung tại Tòa án cũng được áp dụng các nguyên tắc quy định tại Điều 59 – Luật Hôn nhân và gia đình, tuy nhiên Tòa án còn xem xét đến yếu tố lỗi khi phân chia tài sản chung sau ly hôn. Lỗi ở đây là những hành vi vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng như: ng oại tình, bạo lực gia đình, bỏ bê chăm sóc gia đình, con cái,… dẫn đến tình trạng hôn nhân đổ vỡ, việc phân chia tài sản chung cũng cần tránh làm mất đi công dụng và giá trị của tài sản.

Ví dụ: phá hỏng máy móc, tháo dỡ nhà cửa.Án phí và chi phí định giá được xác định căn cứ trên giá trị tài sản chung được vợ, chồng yêu cầu Tòa án giải quyết. Ví dụ, vợ chồng bạn chỉ yêu cầu Tòa án phân chia 01 mảnh đất thì án phí được xác định theo giá trị mảnh đất đó. Án phí sẽ dao động từ 4-5% giá trị tài sản (căn cứ theo kết quả định giá).

Bạn lưu ý, pháp luật về dân sự luôn ưu tiên việc tự thỏa thuận. Vợ chồng có thể tự thỏa thuận việc phân chia tài sản chung vào bất cứ giai đoạn nào từ khi chưa ly hôn, khi ly hôn hoặc tại Tòa án. Vợ chồng nên tự thỏa thuận xác định giá trị tài sản chung và đưa ra các phương án phân chia dựa trên các nguyên tắc đã nêu ở trên để tự đi đến thống nhất, tránh việc kiện tụng gây mất nhiều thời gian và chi phí.

Trên đây là phần trả lời của chuyên gia pháp lý về trường hợp của bạn, chúc bạn sớm giải tỏa được những băn khoăn của mình. Mọi câu hỏi thắc mắc, xin mời quý độc giả gửi về hòm thư nguyenxinh@phapluatplus.vn của Phapluatplus.vn để được giải đáp.